حکایت موبایل ایرانی از تولید تا قاچاق

هفته گذشته گمانه‌زنی‌ها در مورد کاهش تعرفه واردات تلفن همراه جدی تر از قبل شد و خبر رسید که کمیسیون ماده یک کاهش تعرفه واردات را از 25 درصد به 10 درصد تصویب کرده است این خبر را دبیر ستاد مبارزه با قاچاق کالا اعلام کرد.

البته هنوز این موضوع در هیات وزیران تصویب نشده و توسط رییس‌جمهور هم ابلاغ نشده است، اما با این حال موضع‌گیری‌هایی را از سوی مسوولان رسمی و فعالان صنفی به همراه داشته است.

وزیر صنایع پاسخ نداد

ابتدای این هفته وزیر صنایع که برای افتتاح خط تولید تلویزیون‌های دیجیتال در کارخانه مادیران حضور یافته بود در برابر خبرنگاران قرار گرفت. او در مورد بازار تلویزیون‌های دیجیتال اینگونه گفت که بازار تنظیم می‌شود با تقاضای مشتری

موضوع قاچاق یک موضوع جدی است که در بخش قاچاق تلویزیون اقدامات موثری صورت گرفته است و امروز سهم قاچاق در تلویزیون به شدت کاهش پیدا کرده است و میزان ورودی قاچاق تلویزیون در کشور کاهش چشمگیری داشته است که این الگوی بسیار خوبی است برای اغلب صنایع کشور که با مشکل قاچاق روبه‌رو هستند

وزیر صنایع و معادن که اتفاقا درست در جایی ایستاده بود که چهار سال پیش اولین خط تولید گوشی در کشور کار خودش را توسط وزیر اسبق آغاز کرده بود در واکنش به این سوال دنیای اقتصاد که در زمینه تلفن همراه قاچاق افزایش پیدا کرده و صحبت‌هایی برای کاهش تعرفه واردات این کالا به دلیل عدم موفقیت طرح تولید داخلی صورت گرفته است، اما شنیده می‌شود که وزارت صنایع همچنان با کاهش تعرفه واردات تلفن همراه مخالف است، گفت: سوال در مورد تلویزیون، گیرنده و فرستنده باشد بنده در خدمت هستم!.

او همچنین در ادامه و در پاسخ به این سوال که میزان قاچاق تلویزیون چقدر کاهش داشته است، پاسخ داد که میزان قاچاق تلویزیون به داخل کشور در سه سال گذشته خیلی کاهش داشته است.
این گفته وزیر صنایع در حالی بود که برخی از تولیدکنندگان تلویزیون بارها برای خبرنگاران تور بازدید از مناطق مرزی و مشاهده روند قاچاق کالای دیجیتالی را از نزدیک گذاشته بودند.

در این میان اما امیر مسعود امیری، مدیر عامل صنایع ماشین‌های اداری ایران، در مورد خط تولید گوشی‌های این شرکت گفت: خط تولید موبایل مادیران سه سال است که جمع شده است؛ چرا که تعرفه از 60 درصد به 25 درصد کاهش پیدا کرد. مخارج تولید در پایین‌ترین حد 38 درصد است وقتی محصولی تعرفه وارداتش کمتر از این عدد باشد تولیدکننده نمی‌تواند با آن رقابت کرده و ساخت محصول مقرون به صرفه نیست.

او در پاسخ به این سوال که با توجه به تجربه‌ای که در زمینه تولید گوشی داشتید آیا می‌توان موبایل را در کشور تولید کرد؟ گفت: مهم‌ترین مشکلی که در تولید تلفن همراه وجود دارد این است که در این کالا مدل‌ها خیلی سریع عوض می‌شود. هر مدل موبایلی که شما در بازار می‌بینید عمر آن مدل بیشتر از یک ماه نیست. برای تولیدکننده حداقل دو ماه آماده‌سازی برای تولید همان مدل لازم است.

اما این طول عمر در مورد مانیتور و یا تلویزیون خیلی فرق دارد به طوری که برای این نوع از کالاها عمر تولید یک سال تا شش ماه است. در نتیجه می‌توان سرمایه‌گذاری کرد و خط تولید را راه‌اندازی و در نهایت تولید کرد. اما برای محصولاتی که قرار است یک ماه یک دفعه عوض شده و مدل جدیدی وارد بازار شود تحت هیچ عنوانی امکان تولید در کشور وجود ندارد.

امیری گفت: به نظر ما بسیار حرکت خوبی است که دولت تعرفه واردات تلفن همراه را کاهش دهد و این اجازه را به شرکت‌های قانونی بدهد تا بتوانند کالا را وارد کشور کرده تا به واسطه آن بتوانند خدمات پس از فروش مناسبی را برای کاربران فراهم آورند. اگر می‌خواهیم چیزی در کشور تولید شود باید تعرفه وارداتی بالای 50 درصد باشد در غیر این‌صورت همان‌طور که گفتم باید 4 درصد باشد تا شرکت‌های معتبر بتوانند با واردات و ارائه خدمات خوب پس‌از فروش کاربر را راضی نگه دارند. اما این موضوع در مورد تلفن همراه به واسطه تغییرات تکنولوژیکی که در زمانی کوتاه دارد به هیچ‌وجه امکان‌پذیر نیست.

البته نه اینکه امکان‌پذیر نباشد، بلکه قابلیت رقابتی با سایر مدل‌ها را نداشته و در نتیجه برای تولیدکننده به صرفه نیست. بدترین تعرفه دنیا 25 درصد است، چون شرکت‌های تولیدی نمی‌توانند تولیدکنند و شرکت‌های واردکننده هم نمی‌توانند واردات داشته باشند.

تعرفه مشکل قاچاق نیست

محمود لیائی، مدیرکل دفتر برق و الکترونیک وزارت صنایع معتقد است: مشکل قاچاق تلفن همراه مشکل تعرفه نیست، مشکل این است که فروشندگانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند یا واردکنندگان تمایلی ندارند که این بازار شفاف شود.

وی گفت: با کاهش تعرفه، ما نرخ ریسک واردات قاچاق را تا حدودی کاهش می‌دهیم، ولی درصد خیلی زیادی ممکن است که قاچاق کم نشود و ما هدفمان از پافشاری روی عدم کاهش تعرفه فقط بحث تولید داخل نیست. بحث این است که این بازار باید شفاف باشد. مصرف‌کنندگان محصولی که خریداری می‌کنند شناسنامه‌دار باشد و خدمات پس از فروش مناسبی دریافت کنند؛ ضمن اینکه فروشندگان یا واردکنندگان قاعدتا باید حق و حقوق دولت را به صورت شفاف پرداخت کنند. ما در بحث قاچاق به هیچ عنوان نمی‌توانیم مالیاتی از فروشندگان اخذ کنیم؛ چرا که بازار شفافی نیست.
این مقام وزارت صنایع خاطر نشان می‌کند: شما فکر می‌کنید که تعرفه فقط در کشور ما وجود دارد. در صورتی که ما تعرفه را در کشورهای دیگر نیز داریم و واردکنندگان تلفن همراه در همه جای دنیا تعرفه قانونی واردات را پرداخت می‌کنند چرا ما باید اصرار داشته باشیم که برای کاهش قاچاق صورت مساله را پاک کنیم.

ترکیه تعرفه واردات تلفن همراه

42 درصدی دارد و هیچ مشکل قاچاقی هم ندارد. ستاد مبارزه با قاچاق کالا وظیفه‌اش اعلام مصوبات کمیسیون ماده یک به هیچ‌عنوان نیست.

کمیسیون دبیر دارد و اطلاع‌رسانی باید با دبیر باشد نه توسط پیشنهاد دهنده. ما به اینکه این موضوع رسانه‌ای شده انتقاد شدیدی داریم.

به گفته لیائی ما از اپراتورها استعلام کردیم آنها تمایل به برقراری طرح رجیستری دارند که اگر این طرح فعال شود ما مشکلی از بابت قاچاق نخواهیم داشت. بعد از طرح رجیستری می‌توان تشخیص داد که آیا تعرفه نیاز هست کاهش داشته باشد یا افزایش.

ابراهیم درستی، رییس اتحادیه لوازم صوتی و تصویری نیز معتقد است: وقتی که ما نه تولید داریم و نه می‌توانیم مرزها را کنترل کنیم و این نیاز هم در کشور وجود دارد منطقی این است که این تعرفه را کاهش دهیم. با کاهش تعرفه قطعا تجار و واردکنندگان ما شفاف فعالیت خواهند کرد. وی می‌افزاید: نمی‌دانم که چرا آقای لیائی فکر می‌کنند که واردکنندگان تمایلی به شفاف‌سازی ندارند. بالای 90درصد بازار هم اکنون در دست قاچاقچی است. نه دولت سودی می‌برد و نه واردکننده. مصرف‌کننده هم مجبور است کالای بدون گارانتی قاچاقچی را تهیه کند.

آیا طرح رجیستری با وجود دستگاه‌ها و برنامه‌هایی که در بازار وجود دارد می‌تواند جلوی قاچاق را بگیرد؟

درستی می‌گوید: اگر شرایطی ایجاد شود که جلوی تخلف گرفته شود موفق می‌شویم. ما با رجیستر با توجه به سودجوهایی که در بازار هستند اگر هم اپراتورها موافق این امر باشند باز هم موفق نخواهیم بود.